Ontslag na vakantie in oranje gebied
Een werknemer bij de gevangenis in Zutphen gaat in de zomer op vakantie naar Turkije. Dat land is op dat moment een oranje gebied. De vakantie komt hem op ontslag te staan. Dankzij duidelijke informatie en instructie van zijn werkgever, krijgt de man geen transitievergoeding.
Gevangenissen zijn in Nederland onderdeel van Ministerie van Justitie en Veiligheid en daarmee van de Staat der Nederlanden. Werknemers bij een gevangenis zijn ambtenaar. Sinds 1 januari 2020 zijn in verband met de WNRA alle aanstellingen omgezet in een arbeidsovereenkomst. Bij die arbeidsovereenkomst hoort gezien de aard van de functie ook een gedragscode, waarbij integriteit een van de belangrijkste competenties is.
Gedragscode en plichtsverzuim
Een belangrijke eigenschap van een medewerker bij een gevangenis is het feit dat hij zich netjes houdt aan de wet en zich gedraagt zoals een goed ambtenaar betaamt. In de gedragscode staat dat simpeler verwoord: ‘(…) Ook in de omgang met anderen ben je betrouwbaar en zorgvuldig, Van jou wordt naar de ander correct, fatsoenlijk, en respectvol gedrag verwacht.(…)’. Een andere kwaliteit is betrouwbaarheid. Dat betekent in het geval van de gedragscode dat de juiste personen op de juiste wijze worden geïnformeerd: ‘Het opzettelijk verstrekken van onjuiste of gemanipuleerde informatie wordt niet getolereerd, evenals het opzettelijk verzwijgen van informatie waarvan je redelijkerwijs kunt aannemen dat die voor een collega van dienst belangrijk zijn.’ Een werknemer die deze regels niet naleeft kan plichtsverzuim worden verweten. Plichtsverzuim kan volgens de gedragscode flinke gevolgen hebben.
Op vakantie tijdens corona
Als in maart ook de gevangenis in Zutphen wordt geconfronteerd met de coronacrisis, neemt de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), waar gevangenissen onder vallen, maatregelen om verspreiding van het coronavirus onder werknemers en gedetineerden tegen te gaan. Daar hoort ook een instructie bij over hoe werknemers moeten omgaan met vakanties naar zogenoemde gele, oranje en rode gebieden. In die instructie wordt ook duidelijk gemaakt dat werknemers die terugkeren uit een oranje gebied in quarantaine moeten en dat het loon mogelijk stop kan worden gezet: ‘Als je reist naar een land waar op het moment van vertrek reisadvies code rood of oranje geldt en je kunt vervolgens niet terugkeren naar Nederland of je moet bij terugkomst in Nederland in quarantaine en je kunt hierdoor niet tijdig aan het werk, dan is deze situatie voor jouw rekening en risico. Je moet dan extra vakantie-uren of onbetaald verlof opnemen.’ Desondanks besluit de werknemer op vakantie te gaan naar Turkije, waar code oranje geldt.
Liegen over vakantie
Na zijn vakantie gaat de man weer aan het werk in de gevangenis. Als zijn collega’s en teamleider vragen waar de man op vakantie is geweest, antwoordt hij dat hij op Kreta en Rhodos was, waar code geel gold. Zelfs als zijn teamleider hem op de man af vraagt of hij in oranje gebied is geweest, ontkent hij. Maar een collega kent de waarheid en attendeert zijn leidinggevende op de leugens. Waarop de man blijft ontkennen. Als hem wordt gevraagd om te bewijzen waar hij op vakantie is geweest, stuurt hij de vluchtgegevens door van een vlucht tussen Düsseldorf en Rhodos. Dat document roept alleen maar meer vragen op, en dus wordt het Bureau Integriteit (BI) ingeschakeld. BI moet onderzoeken in welke landen de werknemer tijdens zijn vakantie is geweest. Hangende het onderzoek is de man geschorst, met doorbetaling van zijn loon.
Opgebiecht
De man meldt zich daarop ziek en moet bij de bedrijfsarts komen. Die verklaart dat de man tijdelijk niet beschikbaar is voor werk vanwege concentratieproblemen. Er is sprake van werkgerelateerde problematiek. De bedrijfsarts adviseert om op korte termijn duidelijkheid te verschaffen over de positie van de man. Een dag later neemt de werknemer contact op met zijn leidinggevende. Hij biecht eindelijk op dat hij in de zomer wel naar Turkije is geweest. Die verklaring herhaalt hij later tegen BI. Hij had gelogen omdat hij door de verplichte quarantaine over veertien dagen loon zou mislopen. De vlieggegevens die hij had overgelegd komen van internet. De man heeft er spijt van dat hij gelogen heeft op het werk. Hij schaamt zich voor zijn gedrag en wil graag snel weer aan het werk.
Ontslagaanvraag
Maar van terugkeer is geen sprake. De DJI laat weten dat zij een ontslagaanvraag gaan doen bij de kantonrechter. De bedrijfsarts heeft ondertussen geconcludeerd dat de klachten van de man worden veroorzaakt door het arbeidsconflict. Hij adviseert DJI geen ziekteverlof toe te kennen, maar een ander soort verlof totdat het conflict is afgehandeld. De dienstdoende bedrijfsarts meldt dat ook volgens hem de klachten komen door wat er op het werk is gebeurd en dat de klachten geen belemmering vormen om het werk te hervatten.
Bij de rechter
De DJI beroept zich op ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer. Van een ambtenaar wordt integer en betrouwbaar gedrag gevraagd en de acties van de werknemer zijn dat beslist niet. Hoewel de man niet ontkent gelogen te hebben, vindt hij dit geen ernstig verwijtbaar handelen. Hij heeft een 30-jarig, onberispelijk dienstverband en dit was een eenmalig incident waarbij hij handelde onder enorme stress. Ontslag zou een veel te grote maatregel zijn. Bovendien zou er een opzegverbod wegens ziekte gelden. Maar de kantonrechter maakt daar direct korte metten mee. Er is geen sprake van een opzegverbod. De man heeft zich ziekgemeld, maar de bedrijfsarts heeft vervolgens geoordeeld dat zijn klachten niet berusten op ziekte maar voortkomen uit het arbeidsconflict. Daarmee komt het neer op de vraag of de man zodanig verwijtbaar heeft gehandeld dat van DJI niet kan worden gevraagd de arbeidsovereenkomst nog langer te laten voortduren. De rechter concludeert dat de man zich niet heeft gedragen als een goed ambtenaar en in strijd met de geldende gedragscodes heeft gehandeld. Vooral het overleggen van valse documenten wordt hem flink aangerekend. De rechter noemt het gedrag van de man zelfs ‘ontoelaatbaar’. Hoewel het langdurige en onberispelijke dienstverband en de zware gevolgen van ontslag factoren zijn waaraan een kantonrechter een groot gewicht toekent, wegen die omstandigheden niet op tegen het ernstige plichtsverzuim. De overeenkomst wordt ontboden en de man ontvangt geen transitievergoeding.
Bron: https://www.salarisnet.nl/arbeidsrecht/nieuws/2020/12/ontslag-na-vakantie-in-oranje-gebied-1018075